بررسی تنوع ژنتیکی گونه‌های تاج‏خروس (Amaranthus spp) بر پایه صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی با استفاده ازکود بیولوژیک نیتروکسین

چکیده با توجه به کمبود مواد غذایی در خاک­ مراتع، استفاده از کودهای بیولوژیک و کاشت گیاهان مقاوم مانند تاج‏خروس می­تواند به احیای مراتع و تولید علوفه کمک زیادی کند. از اینرو، به منظور بررسی تأثیر کود بیولوژیک نیتروکسین بر اندام هوایی گیاه تاج‏خروس، در سال 1391، آزمایش گلخانه‌ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در شهرستان دماوند اجرا شد. عامل اول شامل سه سطح کود نیتروکسین، شاهد، 1 و 2کیلوگرم در هکتار و عامل دوم شامل 8 گونه تاج‏خروس جمع‏آوری شده از نقاط مختلف ایران بود. صفات مورد مطالعه شامل: وزن تر وخشک هوایی، ارتفاع بوته و درصد ماده خشک، تعداد وسطح برگ، محتوای کلروفیلa، b و کل، کاروتنوئید، آنتوسیانین، فلاونوئید، نسبت کلروفیل b به کلروفیلa و ­نسبت کاروتنوئید به کلروفیل کل. تجزیه واریانس و مقایسه میانگین­ها نشان داد که عامل اول و دوم و اثر متقابل در بین اکثر صفات معنی­دار است و در اکثر صفات گونه A. retroflexus از زرند کرمان برتر بود. مقادیر مختلف کود نیتروکسین نیز تأثیر متفاوتی بر صفات معنی­دار شده داشتند و بیشتر این صفات در مصرف 1کیلوگرم کود نیتروکسین در هکتار بهترین پاسخ را دادند. مقایسه میانگین اثر متقابل نشان داد که گونه­ها در خصوص سطوح کود نیتروکسین روند یکنواختی نداشتند به طوری که A. retroflexusاز زرند کرمان برای وزن تر و خشک اندام‌‌های هوایی به‌ترتیب در مصرف 2 و 1 کیلوگرم در هکتار بهترین نتیجه را داد و برای رنگیزه­های گیاهی A. Retroflexusاز تهران درمصرف 2 کیلوگرم نیتروکسین درهکتار مناسب بود. با توجه به اینکه مقایسه میانگین، تنها، گیاهان را در مورد یک صفت گروه‌بندی می­کند، برای گروه­بندی براساس تمامی صفات از تجزیه به مؤلفه­های اصلی و تجزیه خوشه‌‌ای استفاده شد. در تجزیه به مؤلفه­های اصلی، سه مؤلفه اول حدود 88% از واریانس کل را تبیین نمودند.